Τσάκου Εύα, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος

Το πεδίο της έρευνας που αφορά την οστεοπόρωση είναι μεγάλο και περιλαμβάνει τόσο την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, όσο και την τροποποίηση περιβαλλοντικών παραγόντων, όπως η διατροφή, με έμφαση στην πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D, και η άσκηση.

Τι είναι η οστεοπόρωση

Η οστεοπόρωση είναι ένα νόσημα που οδηγεί σε αδύναμα οστά και εμφανίζεται όταν το άτομο χάνει οστική μάζα, με μεγαλύτερο ρύθμό από τον οποίο τη συνθέτει. Πιο συγκεκριμένα, τα οστά του σώματός μας είναι ένας ζωντανός ιστός, ο οποίος συνεχώς συντίθεται και διασπάται. Στην περίπτωση που έχουμε μεγαλύτερη διάσπαση ή μικρότερη σύνθεση εμφανίζεται η οστεοπόρωση, η οποία κάνει τα οστά εύθραυστα, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται κατάγματα εύκολα. Μπορεί να προκύψουν από μία πτώση ή ακόμα και από ένα απλό φτέρνισμα! Τα κατάγματα που σχετίζονται με την οστεοπόρωση συνήθως συμβαίνουν στo ισχίo, τον καρπό και τη σπονδυλική στήλη.

Παράγοντες κινδύνου

Εμφανίζεται σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, ή με πρόωρη εμμηνόπαυση, και σε άντρες μετά την ηλικία των 70 ετών. Άλλοι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνισή της είναι το χαμηλό σωματικό βάρος, η κληρονομικότητα, η χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D, το κάπνισμα, η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ, η λήψη ορισμένων φαρμάκων, όπως η κορτιζόνη και το προηγούμενο ιστορικό κατάγματος.

Ποια η σχέση της με τη διατροφή

Η πρόσληψη επαρκούς ποσότητας ασβεστίου και βιταμίνης D είναι απαραίτητη για το χτίσιμο γερών οστών κατά την παιδική και εφηβική ηλικία, αλλά και για τη διατήρηση της οστικής μάζας στην ενήλικο ζωή. Το ασβέστιο είναι ένα ιχνοστοιχείο απαραίτητο για τα οστά, το αίμα, τα νεύρα και τους μύες. Όταν η πρόσληψη ασβεστίου από τη διατροφή είναι φτωχή, τότε «φεύγει» κάποια ποσότητα ασβεστίου από τα οστά, ώστε να γίνει αναπλήρωση της συγκέντρωσης στο πλάσμα, όπου τα όρια είναι πολύ στενά και η διατήρηση της φυσιολογικής συγκέντρωσης ασβεστίου είναι ουσιώδης για τη διατήρηση της ζωής. Έτσι, σταδιακά αποδυναμώνεται το οστό και υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανιστεί οστεοπόρωση σε μετέπειτα ηλικιακό στάδιο.

Ασβέστιο, βιταμίνη D3 και βιταμίνη Κ2: Οι 3 «οστεοφύλακες»

Ασβέστιο: Πέρα από την ανάγκη για πρόσληψη της απαραίτητης ποσότητας ασβεστίου στην παιδική, εφηβική και ενήλικο ζωή, η επαρκής πρόσληψη είναι απαραίτητη και στην περίπτωση που έχουμε τη διάγνωση οστεοπόρωσης. Έρευνες που πραγματοποιήθηκαν σε μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, με πρόσληψη ασβεστίου της τάξης των 1000 και 1200mg καθημερινά, έδειξαν αύξηση της οστικής πυκνότητας και μείωση του κινδύνου κατάγματος ακόμα και κατά 24%!

Πώς θα πιστοποιήσετε ότι λαμβάνετε αρκετή ποσότητα ασβεστίου; Μία μερίδα γαλακτοκομικού (240ml γάλα, 1 κεσεδάκι γιαούρτι και 30-45γρ τυρί) σας παρέχει περίπου 300mg ασβεστίου. Οι γυναίκες άνω των 50 ετών και οι άντρες άνω των 70 ετών χρειάζονται καθημερινά 1200mg. Στην περίπτωση της οστεοπόρωσης είναι απαραίτητη και η λήψη ασβεστίου μέσω συμπληρώματος για να καλύψετε τις αυξημένες ανάγκες και να αυξήσετε την οστική πυκνότητα.

Βιταμίνη D3: Είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της υγείας των οστών και την απορρόφηση του ασβεστίου, με στόχο τη διατήρηση της οστικής πυκνότητας. Το μεγαλύτερο ποσοστό της συντίθεται στο δέρμα μας από τον ήλιο, δυστυχώς όμως μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού έχει ανεπαρκή έκθεση στον ήλιο και έλλειψη βιταμίνης D3.

Σε συνδυασμό με το συμπλήρωμα ασβεστίου, η βιταμίνη D3 σε δόση 800-1000IU είναι απαραίτητη για την αύξηση της οστικής πυκνότητας και τη μείωση του κινδύνου κατάγματος. Πέρα όμως από το συνδυασμό της με το ασβέστιο, έχει μελετηθεί και η πρόσληψή της ανεξάρτητα από αυτό και έρευνες έδειξαν ότι το συμπλήρωμα βιταμίνης D βελτιώνει τη μυοσκελετική λειτουργία και μειώνει τον κίνδυνο πεσίματος σε ηλικιωμένες γυναίκες!

Βιταμίνη K2: Η βιταμίνη Κ είμαι σίγουρη πως σας είναι γνωστή, με πιο γνωστή της λειτουργία τη ρύθμιση της πήξης του αίματος. Η βιταμίνη Κ2 είναι μία από τις 2 μορφές της βιταμίνης K και τη βρίσκουμε κυρίως σε ζωικής προέλευσης τρόφιμα.

Πώς σχετίζεται με την αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης; Βοηθά στην αποτελεσματική απορρόφηση του ασβεστίου, ενεργοποιώντας τις πρωτεΐνες που δεσμεύουν το ασβέστιο και το μεταφέρουν στα οστά. Έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε 244 μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, διάρκειας 3 ετών, έδειξε πως όσες λάμβαναν συμπλήρωμα Κ2 είχαν πολύ πιο αργή μείωση της οστικής πυκνότητας.

Συμπερασματικά, μπορεί στο μυαλό των περισσότερων όταν ακούν τη λέξη «οστεοπόρωση» να έρχεται το ασβέστιο, όμως εάν δεν συνοδεύεται από την ταυτόχρονη πρόσληψη βιταμίνης D3 και K2 τα αποτελέσματα δεν θα είναι τα αναμενόμενα. Άλλωστε στη φύση υπάρχει η συνέργια, το κάθε συστατικό χρειάζεται κάποιο άλλο για να απορροφηθεί και μαζί να συμβάλουν στη βελτίωση της υγείας μας!

Βιβλιογραφία

1. John A Sunyecz. The use of calcium and vitamin D in the management of osteoporosis. Ther Clin Risk Manag. 2008 Aug; 4(4): 827–836. PMCID: PMC2621390
2. Matikainen N. Osteoporosis: a clinical perspective. Duodecim. 2016;132(11):1051-8.